Page 224 - Bafra Sempozyum Kitabı Cilt 2

II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE ERMENİLERİN ZARARLI
FAALİYETLERİ KAPMINDA BAFRA KAZASINA DAİR BİR
DEĞERLENDİRME

Doç. Dr. Tuğrul ÖZCAN
1

GİRİŞ
Osmanlı Devleti’nde uygulanan geleneksel İslâm hukuku çerçevesinde
zımmî statüsünde bulunan Ermeniler, diğer gayrimüslim cemaatler gibi kendi
dinlerini, dillerini ve kültürlerini kolayca muhafaza edebildikleri gibi her türlü
işlerini rahatça görebilmekte ve Tanzimat sürecinden sonra ise devletin üst dü-
zey kademelerinde görev alabilmekteydiler. 1861 yılında ilk defa Osmanlı teba-
asından olan Garabet Artin Davutyan adlı bir Ermeni Lübnan Mutasarrıfı olarak
tayin edilmiştir. Balkan savaşları (1912-1913) sırasında Osmanlı bürokrasi-
2
sinde önemli bir mevki olan hariciye nazırlığı, Gabriel Noradunkyan adlı bir Er-
meni’nin uhdesindeydi. Aynı şekilde Anadolu Ermenilerinin tarihine dair bir-
3
çok eser ortaya koyan ve Batılı birçok siyaset ve devlet adamına ilham kaynağı
olan Arşag Alboyacıyan da bir Ermeni idi. XIX. yüzyılın son çeyreğine kadar Os-
4
manlı ülkesinde gözle görülür ayrılıkçı bir Ermeni sorunu olmadığı gibi, temsil-
cileri vasıtasıyla Ermenilerin Osmanlı idarecileriyle çözemeyeceği bir meselesi
de bulunmuyordu.
5

1 Ordu Üniveristesi, Tarih Bölümü. tugrulozcan55@hotmail.com
2 Süleyman Uygun, Osmanlı Lübnan’ında Değişim ve İç Çatışma Maruni Asi Yusuf Bey Kerem (1823-
1889), Gece Kitaplığı, Ankara, 2017, s. 154.
3 Yıldız Deveci Bozkuş, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Sivas Ermenilerinin Genel Durumu”, Osman-
lılar Dönemi’nde Sivas Sempozyumu (21-25 Mayıs 2007), Sivas, 2007, s. 378.
4 Hatice Demirci, Ermeni Asıllı Bir Osmanlı Aydını: Arşag Alboyacıyan’ın Hayatı ve Eserleri, Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ermeni Dili ve Kültürü Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi),
Ankara, 2014, s. 1.
5 Yahya Bağçeci, “XIX. Yüzyılda Anadolu’da Çıkan Ermeni İsyanlarına Karşı Osmanlı Devleti’nin
Aldığı Askerî Tedbirler”, Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi, Kayseri, 2008, s. 318.

207