Page 319 - Bafra Sempozyum Kitabı Cilt 3

YÜKSEL KÜÇÜKER

Bafra ilçesi

Bafra türü tütün yaprağı. Boyutu büyük ve rengi sarımsı kırmızıdır. Sigara
içme kalitesi bakımından Samsun tipine benzer ancak daha güçlüdür. Yap-
rağının sapı büyüktür.

Alaçam ilçesi

Alaçam türü tütün yaprağı. Büyük boyutlu bir yapraktır, kırmızımsı kah-
verengi renktedir. Büyük gövdeli, kaba, kalın ve ağırdır. Sigara kalitesi
Bafra’nınkinden daha düşüktür.
22
Tütün yetişme maliyeti hakkında raporda bölgesel ve dönemsel bağ-
lamda detaylı karşılaştırmalı bilgiler bulunmaktadır. Buna göre raporda; o gü-
nün şartlarında tütün yetiştirmenin maliyetinin savaş öncesi günlere göre ne-
redeyse iki katına çıktığı, tütün üreticileri hayvan gübresi kullandığı için gübre
maliyetinin olmadığı, kasaba veya köylerde satın alınan fidanlık fiyatlarının bü-
yük farklılıklar gösterdiği, üreticiler don nedeniyle gerekli sürgün miktarını
elde edemediklerinde ellerinde fidan bulunanların bunları fahiş fiyatlardan sat-
tıkları, normalde maliyetin dönüm başına 40 ila 50 sent arasında, nakil maliye-
tinin dönüm başına 1,60 ila 2,40 dolar arasında ve yaprakların toplanması ma-
liyetinin ise dönüm başına 2 ila 3,20 dolar arasında değiştiği, köylerdeki üre-
timde yaprakların kurutulmasının dönümünün yaklaşık 40 sente mal olduğu,
tütün yapraklarının nispeten küçük olduğu Yukarı ve Aşağı Maden bölgelerinde
tasnif ve demetleme maliyetinin 4 ile 5 dolar arasında, diğer ilçelerde ise 3,60
ile 4,40 dolar arasında değiştiği, balyalama maliyetinin 1 ila 1,50 dolar arasında
olduğu, çiftçilerin kendi işlerini takip ettikleri ve işlerin çoğunun aile üyelerinin
yardımlarıyla yapıldığı için maddi olarak giderlerin azaltıldığı şeklindeki bil-
23
giler yer almaktadır.
Osmanlı Devleti’nin siyasî ve ekonomik açılardan yaşadığı sorunlar nede-
niyle iç ve dış borçlarını çeviremez bir noktaya gelmişti. Bunun üzerine mevcut
borçların ödenmesi işini denetlemek amacıyla müstakil bir kurumun teşkil edil-
mesi yoluna gidilmiş ve uzun yıllar devletin ekonomik ve malî yapısında etkin
rol oynayan Düyun-u Umumiye ortaya çıkmıştı. Düyun-u Umumiye’nin bir ayağı

22 NARA, RG 84: Records of Foreign Service Posts, Consular Posts, Samsun-Turkey, Volume 022,
861.3, Samsun Amerikan Sorumlu Konsolosu S. Pinkney Tuck’tan Amerikan İstanbul Başkonso-
losluğu’na, 20 Ağustos 1920.
23 NARA, RG 84: Records of Foreign Service Posts, Consular Posts, Samsun-Turkey, Volume 022,
861.3, Samsun Amerikan Sorumlu Konsolosu S. Pinkney Tuck’tan Amerikan İstanbul Başkonso-
losluğu’na, 20 Ağustos 1920.

302